Veldatelier

Historische Blik op Gebiedsontwikkeling: Inspiratie uit het Dommeldal

Hoe kun je cultuurhistorie inzetten voor gebiedsontwikkeling bij klimaatadaptatie? Tijdens het goed bezochte veldatelier ‘Ontwerpen met een historische blik’ ontdekten deelnemers hoe historische inzichten een basis kunnen vormen voor ontwerpoplossingen. “Oude kaarten met veldnamen zoals broek, vloed en beemd wijzen bijvoorbeeld op natte terreinen. Daar moet je dus niet willen bouwen,” aldus Ellen Venegoor (RCE)

Hans de Mars (Royal HaskoningDHV) liet zien hoe het watermolenlandschap eeuwenlang functioneerde als natuurlijk watermanagement. “De molens bepaalden de waterhuishouding en creëerden vochtige, robuuste gebieden. Het landschap is dus niet zo natuurlijk als het lijkt – de natuur ontstond door het stuwen van water.” Arie Ras (gemeente Nuenen) lichtte de opgaven van de gebiedsontwikkeling ‘Dommeldal uit de Verf’ toe. Na een veldbezoek aan het watermolenlandschap van de Collse Molen hebben de deelnemers op basis van oude kaarten voorstellen ontwikkeld voor de inrichting van het gebied. Geconcludeerd werd dat het vroegtijdig betrekken van cultuurhistorie helpt om een gebied beter te begrijpen en creatieve oplossingen te formuleren. 

Meer weten? Lees het verslag en het stappenplan voor de workshop hier

Het Dommelpad, een Kralensnoer van Watermolenlandschappen

Genomineerd voor Beste Wandelroute van het Jaar 2025!

De watermolenlandschappen zorgen niet alleen  voor  een aantrekkelijke woon- en leefomgeving, maar zijn eveneens een heerlijk recreatiegebied.  Vandaar dat ook het verbeteren en vernieuwen van wandel- en fietsroutes op de planning staat.  

De eerste ligt al klaar: het vernieuwde Dommelpad langs Brabantse watermolens; een initiatief van Natuurgrenspark De Groote Heide met ondersteuning vanuit het Erfgoed Dealproject ‘Watermolenlandschappen voor Klimaatadaptatie’.  Visit Brabant werkte de route uit. Een eerste impressie van de watermolens langs de route: https://www.youtube.com/watch?v=baeJu2nGiVs

Het Dommelpad

Dwars door de natuur en langs watermolens

In totaal is De Dommel 125 kilometer lang. De bron van de rivier ligt in België, dichtbij de stad Peer. Hier begint De Dommel als een klein stroompje, maar verandert ze langzaam in een beekje. Bij het eindpunt is De Dommel een flinke rivier. Wandel door indrukwekkende natuur, langs prachtige watermolens en ontdek hoe zij hun sporen in het landschap hebben achtergelaten. Het Dommelpad is te bewandelen in 6 etappes. Je kunt zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts wandelen. Van Peer naar 's-Hertogenbosch volg je het verhaal van de watermolens. Van 's-Hertogenbosch naar Peer volg je het verhaal van erfgoed en natuur.

Bekijk en download de etappes via visitbrabant.com/dommelpad

Watermolenlandschappen: buffers voor klimaatverandering

Te zien bij ‘Vroege Vogels’

Watermolenlandschappen zijn rijk aan natuur en bufferzones voor extreem natte en extreem droge periodes die door de verandering van het klimaat veel vaker zullen gaan voorkomen. 

Dit jaar nam Hans de Mars, eco-hydroloog bij Royal Haskoning DHV, het team van Vroege Vogels mee naar het stroomgebied van de Dommel om toe te lichten wat watermolenlandschappen nu precies zijn en hoe ze kunnen bijdragen aan biodiversiteit en een klimaatrobuust beekdal. 

‘Watermolenlandschappen’ bij Vroege Vogels:

https://npo.nl/start/serie/vroege-vogels/seizoen-2024_1/vroege-vogels_343/afspelen

‘Vooruit via vroeger’ door Joks Jansen en Marijn van Asseldonk

Overal in Nederland worden in de omgeving van natuurgebieden plannen opgesteld voor het terugdringen van stikstof, herstel van natuur en het tegengaan van de negatieve gevolgen van klimaatadaptatie. In het artikel ‘Vooruit via Vroeger’ stellen Marijn van Asseldonk en Joks Janssen dat het verleden ons de weg kan wijzen bij klimaatadaptatie en gebiedsinrichting maar dat vaak alleen gekeken wordt naar ‘nu en later’. Een gemiste kans volgens hen.

”Een blik op het landschappelijk verleden kan een schat aan kennis en inspiratie opleveren voor de opgaven van nu”. 

Het project Watermolenlandschappen is een van de voorbeelden in het artikel.

¹ https://hetpon-telos.nl/content/uploads/2024/06/Online-magazine-Naar-een-ander-landelijk-gebied-Vooruit-via-vroeger-Het-PON-Telos-1.pdf.

Kerstwens

Het Dommelpad ligt er, wij wensen u inspirerende wandelingen in het Brabantse beekdal.

Fijne feestdagen en een veelbelovend 2025!